Maculadegeneratie, ook wel leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) genoemd, is een oogaandoening waarbij het centrale gedeelte van het netvlies — de macula — langzaam achteruitgaat. De macula zorgt ervoor dat we scherp kunnen zien en details kunnen waarnemen. Denk aan activiteiten zoals lezen, gezichten herkennen, autorijden en fijn werk doen.
Wanneer de macula beschadigd raakt, wordt het centrale zicht wazig of vervormd, terwijl het perifere zicht meestal behouden blijft. Je wordt dus niet volledig blind, maar dagelijkse bezigheden kunnen wel een flinke uitdaging worden.
Hoe werkt het oog en de macula?
Het oog werkt een beetje zoals een camera. Licht komt binnen en wordt op het netvlies geprojecteerd, achter in het oog. De macula is het kleine, maar superbelangrijke middelpunt hiervan. Hier zitten de lichtgevoelige cellen die details verwerken.
Bij maculadegeneratie gaan deze cellen langzaam kapot, waardoor scherpe details verloren gaan.
Soorten maculadegeneratie
Er zijn twee hoofdvormen:
1. Droge maculadegeneratie
Dit is de meest voorkomende variant (ongeveer 85–90% van de gevallen).
Kenmerken:
- Langzame achteruitgang van het zicht
- Ophoping van kleine gele afzettingen (drusen) onder de macula
- Minder gevoeligheid voor details
Symptomen ontwikkelen zich geleidelijk, soms over jaren.
2. Natte maculadegeneratie
Minder vaak voorkomend, maar veel agressiever.
Kenmerken:
- Groei van nieuwe, kwetsbare bloedvaatjes onder de macula
- Deze kunnen gaan lekken, wat leidt tot snelle en ernstige schade
Snelle behandeling is cruciaal om verdere verslechtering te remmen.
Symptomen van maculadegeneratie
Mogelijke klachten zijn onder andere:
- Wazig centraal zicht
- Moeite met lezen of gezichten herkennen
- Rechte lijnen lijken krom of golvend
- Een donkere of lege vlek in het midden van het zicht
- Minder helder kleurenzicht
Deze symptomen beginnen meestal subtiel — daarom is het slim om ogen regelmatig te laten controleren, zeker naarmate je ouder wordt.
Oorzaken en risicofactoren
De exacte oorzaak is nog niet volledig duidelijk, maar bepaalde factoren verhogen het risico:
- Leeftijd (vooral 55+)
- Erfelijkheid / genetische aanleg
- Roken (een grote risicofactor!)
- Hoge bloeddruk
- Ongezonde voeding en weinig antioxidanten
- Veelvuldig blootstelling aan UV-licht
Diagnose
Een oogarts kan maculadegeneratie vaststellen met verschillende tests, zoals:
- Oogonderzoek met oogspiegel
- OCT-scan (detaillering van het netvlies)
- Amsler-rooster om vervormingen in zicht te detecteren
Behandeling
Helaas bestaat er nog geen genezing, maar wél manieren om verdere achteruitgang af te remmen:
Bij droge LMD:
- Voedingssupplementen (AREDS-formule)
- Gezonde voeding rijk aan luteïne en omega-3
- Stoppen met roken
- Regelmatige controle
Bij natte LMD:
- Injecties in het oog met anti-VEGF (remt groei bloedvaatjes)
- Laserbehandeling (in specifieke gevallen)
Leven met maculadegeneratie
Hoewel deze aandoening uitdagend kan zijn, zijn er hulpmiddelen en technieken die helpen:
- Vergrootglazen en leesloepen
- Elektronische hulpmiddelen (e-readers, tablets)
- Speciale contrast- en verlichtingstools
- Training via een low-vision specialist
Veel mensen kunnen met ondersteuning een actief, waardevol leven blijven leiden.
Tot slot
Maculadegeneratie is een veelvoorkomende oogaandoening bij ouderen die invloed heeft op het centrale zicht. Een vroege diagnose en passende behandeling kunnen de achteruitgang remmen en levenskwaliteit verbeteren. Zie je symptomen? Raadpleeg dan zo snel mogelijk een oogarts. – Lees meer op https://bartimeusfonds.nl/